Maaswerken

Rien Biemans vertelt...

“De stuw en bijbehorende eerste sluis werden in 1936 in gebruik genomen. Dat was in het kader van de Maaswerken, die een einde maakten aan de voortdurende wateroverlast in de Maaskant. 

De Maas is een regenrivier. Vooral in de winter en het vroege voorjaar is daardoor de waterstand en afvoer soms erg hoog. Om dijdoorbraken te voorkomen was er o.a. de Beerse Overlaat. Het water van deze overland rivier, de traverse Beerse Overlaat genoemd, stroomde langs Grave, Ravenstein, Oss, Lith, Den Bosch en kwam bij Bokhoven weer in de Maas. Het land van dit regelmatig overstroomde gebied kon door deze overlaat niet tot ontwikkeling komen.

In de Oudjaarsnacht van 1925 bleek deze overlaat niet voldoende en brak de dijk bij Nederasselt, waardoor het land van Maas en Waal overstroomde. Dit was de aanleiding om de rivier tussen Grave en Alem geschikt te maken voor grotere afvoeren. Door bochtafsnijding werd de rivier tussen Grave en Lith ruim 15 kilometer korter. Hierdoor werd het water veel sneller afgevoerd. Gevolg hiervan was wel dat een groot gedeelte van het jaar geen of te weinig water door de rivier stroomde en daardoor was de bouw van een stuw bij Lith noodzakelijk. Voor schepen, die de in bedrijf zijnde stuw niet konden passeren, werd er langs de stuw een sluis gebouwd. De Beerse Overlaat, die eeuwen lang voor veel overlast zorgde, kon daarna gesloten worden. 

In normale omstandigheden wordt het water boven de stuw opgestuwd tot 4.90 meter + NAP en stroomt het overtollige water over de stuw in een soort waterval. De stuw is in bedrijf tot een rivier- afvoer van 1000 m3 water per seconde. In de jaren 80 is er langs de stuw een waterkrachtcentrale gebouwd, die gebruik maakt van het verval en afvoer over de stuw om elektriciteit op te wekken. De eerste 500 m3 water gaat door de centrale en de stuw blijft dan gesloten. Als de afvoer groter wordt nemen de stuw en centrale samen de afvoer tot 1000 m3 over. Bij afvoeren groter dan 1000 m3 is de centrale buiten gebruik en kan de stuw geheel geopend worden waardoor het rivierwater vrij naar zee kan stromen.

Door de toenemende schaalvergroting in de scheepvaart en ook door de groei van de recreatievaart bleek op het einde van de vorige eeuw dat de sluis uit de jaren 30 deze niet meer kon verwerken. De sluis was veel te klein geworden voor de moderne scheepvaart waardoor er steeds langere wachttijden ontstonden om geschut te worden. Daarom werd besloten om een nieuwe sluis te bouwen met een veel grotere capaciteit. Er is gekozen voor de midden variant, een nieuwe sluis tussen de bestaande sluis en de stuw. Deze nieuwe sluis is geschikt voor de 2- baks duwvaart, is 200 meter lang en 18 meter breed. De bouw van deze nieuwe sluis met nieuw bediengebouw begon in 1997 en was in 2001 gereed. Vanuit het moderne bediengebouw worden ook de sluis van St. Andries en de brug van Macharen bediend. Bij de officiële opening van de 2^e sluis in juni 2002, werd het gehele complex genoemd naar de toenmalige prinses Maxima.”