Dijkdoorbraak
Van dijkdoorbraak naar meubelfabriek tot woonwijk.
Aan de overkant van de weg lag ooit een wiel. Ontstaan door de dijkdoorbraak van 1855. Nadat de wiel gedempt werd, stonden er jarenlang er de Lithse Meubelhallen tot er in 2002 een woonwijk werd gebouwd. Zo werden er na 200 jaar weer huizen op dit stukje dijk gebouwd.
Henk Buijks vertelt over de strijd van de Lithenaren tegen het water als gevolg van de tientallen dijkdoorbraken en de bijna jaarlijkse Beerse Overlaat.
Tevens legt hij uit waarom het lange stuk van de Beerse Overlaat onderdeel uitmaakte van de Zuiderwaterlinie.
Henk Buijks vertelt...
Druk op het grijze driehoekje om het audio-fragment te starten.
“Tientallen malen is de dijk bij Lith doorgebroken. Dan stortte het water zich met grote kracht door het gat in de dijk en ontstond er een kolk, die ‘wiel’ wordt genoemd. Er zijn nog steeds wielen langs de Maasdijk te zien, hoewel er ook veel gedempt zijn. Elk van die wielen is een litteken van een dijkdoorbraak, waarbij vaak vele mensenlevens te betreuren waren, naast de materiële schade en het verlies van vee.
Maar niet alleen de dijkdoorbraken zorgden voor wateroverlast. Berucht was ook de Beerse Overlaat, waardoor water vanaf verlagingen in de dijk bij Beers ten zuiden van Lith naar het gebied rondom Den Bosch stroomde. Deze overlaat ging werken bij hoog water op de Maas en dat was er toen vrijwel jaarlijks, vaak zelfs meerdere keren per jaar. Als het water bij Beers overstroomde, werden de mensen in de streek gewaarschuwd door kanongeschut bij Grave. Anders dan bij een dijkdoorbraak werd door de Beerse Overlaat het land niet plotseling overspoeld met water, maar steeg het water in de polder geleidelijk om uiteindelijk de dorpen te bereiken. Van de lager gelegen huizen liep de kelder en vaak ook de begane grondvloer onder. Alleen de bewoners van de dijk en de rijkere mensen die zich konden veroorloven om hun huis op een terp te bouwen, hielden droge voeten.
Nadat het water weer was gezakt, bleef de grond nog lange tijd koud en nat, zodat er veel minder groeide. Daarom waren de plaatselijke boeren bepaald niet gelukkig met de Beerse Overlaat net als de bewoners van de lager gelegen huizen.
Er waren ook mensen die blij waren met de Beerse Overlaat. Dat waren op de eerste plaats de dijkbeheerders van de gebieden beneden Beers. Maar dat waren ook de militairen. Door de Beerse Overlaat was het gebied lang ontoegankelijk voor vijandige troepen. En ook als het water gezakt was, bleef het gebied lang nat en moerassig, geen omgeving om met legers doorheen te trekken. Zo maakte dit gebied deel uit van de Zuiderwaterlinie die zich uitstrekte van Bergen op Zoom tot Grave. ”
Hoog en laag
Dit punt ligt 37 cm lager dan het Marktplein.