Beet!

Druk op het grijze driehoekje om het audio-fragment te starten.

“Zalm vange mi blote haand!”

Met mijn ome Bertus, de zwager van mijn moeder, had ik al jarenlang keukentafelgesprekken voordat de WVG er was. Samen konden we, in ons mooie Lithse dialect, uren praten over de invloed van de Maas op ons mooie oude Lithse dorp. Leven langs en van de Maas. In de jeugdtijd van Bertus zaten er elke dag tientallen bejaarden langs de Maas te vissen vertelde hij. Zij hadden de tijd en zaten de hele dag te vissen en te praten om de nodige vis voor de dagelijkse maaltijd te vangen. Vissen was destijds dus geen sport maar puur levensonderhoud! Ook de jeugd moest in die tijd hun portie bijdragen aan de maaltijd en die werden dus ook aan het vissen gezet. Maar Bertus en z’n vrienden vonden het maar eentonig (ze deden veel liever iets anders). De stuw in de Maas bracht voor hun de oplossing. ”Ik vong nò de bauw van de stuw zalm mi de blote haand” zie Bertus!

In de jaren 30 werd in het kader van de maaskanalisatie een grote stuw gebouwd in Lith. Omdat er zo weinig werk was stonden er elke dag rijen met mensen vanuit Lith en omgeving voor de poort te wachten of er die dag bij de stuw werk voor hun was. Bertus heeft ook enkele jaren letterlijk en figuurlijk zijn steentje bijgedragen aan de bouw van het stuwcomplex. Toen het water vanaf 1937 over de stuw denderde, had hij al heel snel in de gaten dat in de paaitijd de zalm stroomopwaarts naar de paaigronden wilde. Vanaf de late lente was het fascinerend om te zien hoe de zalmen een sprong van bijna 5 meter hoog maakte, om tegen de stroom in, over de stuw te springen.

Uren kon Bertus dit schouwspel volgen. De ene naar de andere zalm nam met een geweldige sprong de horde van de Lithse stuw. Op een dag ontdekte hij dat de sprong van de zalm bij harde wind soms mislukte. Het dier kwam dan met een harde klap op het betonnen plateau naast de stuw terecht en probeerde daarna kronkelend weer het water te bereiken. Bertus had wel in de gate dat, als je er snel bij was, je de zalm zo met je blote handen kon vangen. Soms raapte Bertus wel 5 grote zalmen in 2 uur tijd. Thuis waren ze natuurlijk blij met dit visaanbod.

Veerdam

Op het uitkijkpunt is een bankje te zien, dat staat bij een stukje klinkerbestrating. Dit is het restant van de veerdam. Die liep vroeger rechtdoor tot de Maas. Daar lag toen de veerpont. Toen de sluis en stuw in 1936 gerealiseerd waren, moest de plaats van de veerpont verlegd worden. De oude veerdam werd grotendeels verwijderd. Alleen dit kleine stukje bleef over.